U najširem smislu, pluralizam može biti shvaćen kao respektovanje različitih percepcija i interpretacija istraživanih upravljačkih problemskih situacija u organizacijama, i kao odgovarajuće kombinovano korišćenje različitih metodologija, metoda, modela, tehnika u strukturiranju upravljačkih problemskih situacija i rešavanju problema. Tako preliminarno opredeljen, pluralizam neosporno predstavlja posebno istraživačko problemsko područje, relevantno za upravljanje razvojem organizacija, u teorijskom, metodološkom i aplikativnom smislu. U sistemskom mišljenju i sistemskoj praksi napravljen je ozbiljan iskorak u bavljenju pluralizmom. Pre svega, iz sučeljavanja različitih sistemskih konceptualizacija relevantnih organizacijskih problemskih područja, Sistemski pokret je izašao osnažen. Istovremeno, sistemsko mišljenje je pokazalo izuzetan potencijal za argumentovano i korisno povezivanje teorije i prakse. Koristeći doprinose društvenih nauka, sistemsko mišljenje nastoji da podrži određenu varijetetnost stanovišta o istraživanoj upravljačkoj problemskoj situaciji, koja se pokušava shvatiti i u kojoj se želi efektivno i efikasno intervenisati. Uz to, sistemsko mišljenje nastoji da kroz kombinovano korišćenje metodologija strukturiranja upravljačkih problemskih situacija kreativno vodi intervencije u organizacijama. Kroz promišljanje o implikacijama pluralizma na teorijskom nivou, sistemsko istraživanje nastoji da unapredi pluralističku praksu u organizacijama. U utvrđivanju mogućnosti utemeljivanja sistemskog mišljenja na pluralizmu i opredeljivanju koristi koje sistemske prakse u organizacijama mogu imati ukoliko su upravljane uz pomoć pluralizma neophodno je: a) preispitati odnos pluralizma, kao posebne strategije razvoja sistemskog mišljenja, i strategija izolacionizma, imperijalizma i pragmatizma, i b) razmotriti osnovne pluralističke sistemske teorijsko-metodološke i aplikativne razvoje - Sistem Sistemskih Metodologija, Sveukupnu Intervenciju u Sistemima i Multimetodologiju.

Prof. dr Slavica P. Petrović